خلق خوش

خوش خلقی از ارکان زندگی یک مومن است، یعنی نمی شود کسی پیرو حقیقی امیرالمؤمنین باشد ولی لبخند بر لبانش نباشد.

خداوند در بحث دین داری،فقط به رابطه خلق با خودش توجه نکرده، بلکه حقوقی نیز در رابطه فرد با مردم قائل شده است، این صفت انقدر مهم است که نبی مکرم اسلام یکی از ملاکهای ازدواج را در کنار دین داری، خوش خلقی قرار داده است(1) و در روایتی دیگر، بعد از انجام واجبات چیزی مهمتر از خوش خلقی قرار نداده است(2)

ملاک اخلاق خوب نیز برخورد با پدر و مادر و اهل خانه است، نه برخوردهای مقطعی بیرون از منزل،

علاوه بر این نمیتوان خلق خوش را در یک لبخند خلاصه کرد، بلکه تخلق به خلق اسلامی عبارت است از، منطق، مدارا، صبر،  جوانمردی،احترام،و بسیاری از صفات دیگر.

یکی از صفاتی که زایل کننده گناهان، شمرده شده و بسیاری از مردم از آن طریق وارد بهشت میشوند همین خوش خلقی و خوش رویی با مردم شمرده شده است، در روایت آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمودند: 

ﺃَﻛْﺜَﺮُ ﻣَﺎ ﺗَﻠِﺞُ ﺑِﻪِ ﺃُﻣﱠﺘِﻲَ ﺍﻟْﺠَﻨﱠﺔَ ﺗَﻘْﻮَﻯ ﺍﻟﻠﱠﻪِ ﻭَ ﺣُﺴْﻦُ ﺍﻟْﺨُﻠُﻖ(3)

 ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﻛﻪ ﺍﻣﺘﻢ ﺭﺍ ﺑﺒﻬﺸﺖ ﻣﻴﺒﺮﺩ، ﺗﻘﻮﺍﻯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ ﺍﺳﺖ

و در همچنین آمده است که: امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

ﺇِﻥﱠﱠﺍﻟْﺨُﻠُﻖَ ﺍﻟْﺤَﺴَﻦَ ﻳَﻤِﻴﺚُﺍﻟْﺨَﻄِﻴﺌَﺔَ ﻛَﻤَﺎ ﺗَﻤِﻴﺚُ ﺍﻟﺸﱠﻤْﺲُ ﺍﻟْﺠَﻠِﻴﺪَ (4)

 ﺧﻠﻖ ﻧﻴﻜﻮ ﮔﻨﺎﻩ ﺭﺍ ﺁﺏ ﻛﻨﺪ، ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﻳﺦ ﺭﺍ ﺁﺏ ﻣﻴﻜﻨﺪ.

البته بروز مظاهر خوش اخلاقی در انسانها، در برخی ارثی و غریزی است و خود به خود انجام می شود ولی در برخی اینطور نیست و بایستی با تمرین و ممارست این صفت را در خود نهادینه کنند که اجر و ثواب این گروه بیشتر خواهد بود. (5)

1- فروع کافی، ج 5،  ص 347

2- اصول کافی،  ج 3، ص 157

3- ِ ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3، ص 157

4- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3، ﺹ 157

5- اصول کافی، ج 3، ص 158

راه افزایش نعمت

اگر کسی آبی به دستمان بدهد از او تشکر میکنیم، 

یکی از سنتهای خداوند، سنت افزایش نعمت در صورت شکر آن نعمت است، قرآن کریم در این زمینه می فرماید: " لئن شکرتم لازیدنکم "

اگر شکر نعمت الهی را بجا بیاورید، آنرا زیاد میکنم(1)

متاسفانه برخی نعمتهای به ظاهر اندک را نعمت نمی دانند که شکرش را بجا آورند، حتی برخی با وجود امکانات بسیار باز بجای تشکر از خداوند به خاطر توهم برخی کسری ها مدام غرغر می کنند،

 از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) نقل شده که می ﻓﺮﻣﻮﺩند: رسم ﺭﺳﻮل خدﺍ (ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ) ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﺮگاه ﺍﻣﺮﻯ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﺶ می کرد ﻣﻴﻔﺮﻣﻮﺩ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﻭ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻯ ﻣﻴﻜﺮﺩ ﻛﻪ ناراحتش می ساخت ﻣﻴﻔﺮﻣﻮﺩ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ.(2)

و آنچه از روایات بر میآید، حداقل شکر گزاری به درگاه خداوند گفتن با اخلاص کلمه " الحمدلله " است، آمده است روزی ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﺍﺯ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪ، ﺩﻳﺪ ﻣﺮکبش ﮔﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

حضرت ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﻤﻦ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ، ﺣﻖ ﺷﻜﺮﺵ ﺭﺍ ﻣﻴﮕﺰﺍﺭﻡ.

ﭼﻴﺰﻯ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﺍﻣﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ

ﺷﺨﺼﻰ ﻋﺮﺿﻜﺮﺩ: ﻗﺮﺑﺎﻧﺖ ﻣﮕﺮ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩﻯ ﺣﻖ ﺷﻜﺮ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻣﻴﮕﺰﺍﺭﻡ؟

ایشان جواب دادند: مگر ﻧﺸﻨﻴﺪﻯ گفتم الحمدلله.(3)

---------------------

1- ابراهیم آیه7

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ: 3 ﺹ: 153

3- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ: 3 ﺹ: 152

صبر بر معصیت

صبر به عنوان یکی از مولفه های ایمان همواره مورد تاکید بوده است، 

در سوره عصر میخوانیم که همه انسانها در خسران هستند الا کسانی که همراه با دینداری به زیور صبر نیز آراسته باشند، صبری که در روایات به آن اشاره شده است و مورد تاکید قرار گرفته سه نوع است :

صبر بر بلا و مصیبت، 

صبر بر طاعت و احکام الهی و

صبر در ارتکاب محرمات الهی.

مهمترین قسم از اقسام صبر، همین قسم آخر یعنی صبر در برابر محرمات الهی است، یعنی آنجایی که شخص بدون هیچ مزاحمتی بتواند نافرمانی خدا را بکند ولی به خاطر خداوند از آن گناه و معصیت چشم پوشی نماید، امام باقر علیه السلام در حدیثی میفرمایند: بهترین صبر، پرهیز از محرمات است.(1)

_________________

1- اصول کافی، ج 3 ص 147

وسعت نیت

اسلام دین نیت است، فرد فرد مومنین در زندگی خود ، چه مادی و چه معنوی، رضای الهی را در نظر و اهداف خود را بلند بگیرند، نگاه به دست خالی خود نکنند، گامها را بزرگ برداشته و از ترسیم این چنین اهدافی نهرساند که نیت، انسان را به طرف عمل میکشاند، 

در حدیثی از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ)، نقل شده که ﻓﺮﻣﻮﺩند: ﺑﻨﺪﻩ ﻣﺆﻣﻦ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺑﻤﻦ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺭﻭﺯﻯ ﻛﻦ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﺣﺴﺎﻥ ﻭ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﺧﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻨﻢ.(ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺴﺎﺯﻡ ﻭ ﺍﻃﻌﺎﻡ ﺩﻫﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻮﺍﻳﺎﻥ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ ) ﻭ ﭼﻮﻥ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﺑﺪﺍﻧﺪ که ﻧﻴﺘﺶ ﺻﺎﺩﻕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ، ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺟﺮ ﻭ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺭﺍ که نیت کرده، می نویسد.1

فردای قیامت بعضی ها اعمالی که در این دنیا نکرده اند را چه خوب و چه بد در نامه اعمال خود می بینند، که همه آن بر میگردد به آن نیاتی که داشته اند،

در روایتی دیگر آمده است که، ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: 

ﺍﻫﻞ ﺩﻭﺯﺥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺯﺥ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺧﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﺎﻗﻰ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ، ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺑﺴﺒﺐ ﻧﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻰ ﺷﺪﻧﺪ.2

____________________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 135.

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 136.

مداومت در کار

انجام نوافل و مستحبات برای جبران نواقص در عبادات و تقرب به خداوند توصیه شده است، اینکه هر زمانی انسان نشاط روحی داشت به این اعمال بپردازد، اما نکته قابل توجهی که در روایات به آن اشاره شده این است که سعی در استدامت کار داشته باشیم، بزرگی یا کوچکی، کم یا زیاد بودن عمل زیاد ملاک نیست، آنچه مهم و ارزشمند است،  مداومت بر عمل است، در روایتی از ﺍﻣﺎﻡ ﺑﺎﻗﺮ (ﻉ) آمده است که : ﺩﻭﺳﺖ داشتنی ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﻋﻤﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﺁﻧﺮﺍ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ، ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﻧﺪﻙ ﺑﺎﺷﺪ (ﻳﻌﻨﻰ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ).

مثلاً اعمالی همچون: قرائت قرآن، ختم اذکار، صدقه، دعا، صله رحم، ورزش، زیارت قبور و...را به طور منظم به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه، انجام دهیم.

حداقل مدت برای انجام یک عمل، برای اثر گذاری نیز طبق برخی روایت یک سال توصیه شده است،

ﺍﻣﺎﻡ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻣﺮﺩﻯ ﻋﻤﻠﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ، ﺗﺎ ﻳﻜﺴﺎﻝ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ، ﺳﭙﺲ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻌﻤﻞ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﺩ،

_______________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 129 

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 129

برای بندگی از کجا شروع کنیم؟

از مراتب اولیه بندگى، انجام واجبات و ترک محرمات است،

اگر کسی می خواهد به مراتب بالا و والای بندگی برسد این اولین مرحله و معظم آن مراحل می باشد، سفارش و توصیه ای که بسیاری از علما و صلحا نظیر آیت الله بهجت به تشنگان راه حق و حقیقت نموده اند. 

در روایتی از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) آمده است که ﻓﺮﻣﻮﺩند: ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻳﻜﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺧﻠﻘﺶ ﻭﺍﺟﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ، ﺫﻛﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ایشان اضافه می کنند، منظور ﮔﻔﺘﻦ ﺳﺒﺤﺎﻥﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻟﺤﻤﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﻟﺎ ﺍﻟﻪ ﺍﻟﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻛﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ، ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻢ از ﺟﻤﻠﻪ اذکار ﺍﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻳﺎﺩ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﺣﻠﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﺍﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ است ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﺗﺮﻙ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

وقتی به مجموع روایات نگاه میکنیم می بینیم که از بین انجام واجبات و ترک محرمات، آنچه بیشتر تاکید شده است، خویشتن داری در برابر محرمات الهی است، و در پرهیز از محرمات نیز آنچه بسیار تاکید شده و درخواست شده که مسلمانان مواظب آن باشند، نگهداری شکم و شهوت خود از حرام الهی است،

در روایتی آمده است، ﻣﺮﺩﻯ به اﻣﺎﻡ ﺑﺎﻗﺮ (ﻉ) ﻋﺮﺿﻜﺮﺩ:

ﻣﻦ ﻋﻤﻠﻢ ﺿﻌﻴﻒ ﻭ ﺭﻭﺯﻩ‌ﺍﻡ ﺍﻧﺪﻙ ﺍﺳﺖ. ﻭﻟﻰ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻡ به ﺟﺰ ﺣﻠﺎﻝ چیزی ﻧﺨﻮﺭﻡ، ﺍﻣﺎﻡ علیه السلام در جواب ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭼﻪ ﻛﻮﺷﺸﻰ ﺍﺯ ﻋﻔﺖ ﺷﻜﻢ ﻭ ﻓﺮﺝ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ.

که اگر انسان در این دو مورد بتواند خود کنترلی نشان دهد، بیشترین مسیر کمال را طی نموده است، که روزه ماه رمضان نیز برای تمرین در این زمینه بسیار مناسب می باشد.

______________

1-  ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 125

2-  ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 127

پارساترین باش!

علما، عرفا و یا شهدای شاخص را که نگاه میکنیم هر کدام در زندگی، صفات منحصر به فردی دارند که آنها را از مردم عادی متمایز می کند، صفاتی که اگر هر کدامشان در وجود ما جوانه بزند، ما را متحول نموده، دنیا و عقبی ما را تامین خواهد نمود.

اولیاء الله همه وجودشان خیر و خوبی بود، نگاه کردنشان، سکوتشان، صحبت کردنشان، خوابیدنشان، غذا خوردنشان، خلاصه همه زندگیشان الگو و سرمشق بود، آیینه تمام نمای دین بودند،

کمتر کسی را مستقیما ارشاد نموده، بلکه آن صفات را در عمل نشان می دادند،

ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) در این زمینه می ﻓﺮمایند: ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ (به کیش ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮﺩ) ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻨﻴﺪ، ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﻭﺭﻉ ﻭ ﻛﻮﺷﺶ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺧﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ، ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻨﻨﺪﻩ هستند و در حدیث دیگری نیز یکی از اصحاب به نام ﺍﺑﻮﺯﻳﺪ میﮔﻮﻳﺪ:

ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) ﺑﻮﺩﻡ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻗﻤﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪ، ﺣﻀﺮﺕ به او ﺧﻮش آمد ﮔﻔﺖ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺧﻮﺩﺵ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ، ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻯ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ! ﺍﺯ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺷﺮﺍﻓﺘﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﺴﻴﻜﻪ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ 100ﻫﺰﺍﺭ نفر ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﺷﺨﺼﻰ ﭘﺎﺭﺳﺎﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ.

اینها نشان از توقع بالای حضرات معصومین علیهم السلام از مومنین دارد که همواره در هر دوره ای از شاخصین آن زمان قرار گرفته و مایه مباهات و افتخار آنها باشند.(ن.ع)

___________________

1- اصول کافی، ج3، ص 123

2- اصول کافی، ج3، ص 124

خوف و رجاء

برخی اینقدر با خدا صمیمی و پسر خاله هستند که هیچ ابایی از ارتکاب محارم و ترک واجبات ندارند، مسائل را خیلی سهل و ساده می گیرند و هر چه هوای نفس بگوید دنبال آن می روند، این گروه به آیات و روایات رحمت، زیادی گوش داده و در مقابل توجهی به آیات نقمت و عذاب ندارند، این افراد تکیه کلامشان این است که: ای بابا خدا مگه به این اعمال ما نیازی داره؟ چرا خدا رو اینقدر بد جلوه میدهید و... 

والبته برخی هم بر عکس گروه اول هستند که البته تعدادشان کمتر است، اینها همیشه نگران اعمالشان هستند و هیچ امیدی به فلاح و رستگاری ندارند،

ولی باید توجه داشت آنچه از آیات و روایات مشخص می شود، توجه بالسویه به بحث خوف و رجاست، اینکه هیچ کدام را بدون دیگری در نظر نگیریم، در حدیثى از امام صادق علیه السلام آمده است:

 ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰّﻭﺟﻞّ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﺘﺮﺱ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻧﻴﻜﻰ ﺟﻦ ﻭ ﺍﻧﺲ ﺭﺍ هم انجام دهی ﺗﺮﺍ ﻋﺬﺍﺏ ﻛﻨﺪ، ﻭ ﺑﺨﺪﺍ آن ﭼﻨﺎﻥ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺑﺎﺵ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﮔﻨﺎﻩ ﺟﻦ ﻭ ﺍﻧﺲ ﺭﺍ هم ﺑﻴﺎﻭﺭﻯ ﺑﺘﻮ رﺣﻢ نماید.

ﺳﭙﺲ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻫﻴﭻ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﺆﻣﻨﻰ ﻧﻴﺴﺖ، ﺟﺰ ﺁﻧﻜﻪ ﺩﺭ ﺩﻟﺶ ﺩﻭ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ: ﻧﻮﺭ ﺧﻮﻑ ﻭ ﻧﻮﺭ ﺭﺟﺎ، ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻭﺯﻥ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﻭﺯﻥ ﺷﻮﺩ، ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ. 

ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﮔﻮﻳﺪ: ﺑﺎﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻋﺮﺿﻜﺮﺩﻡ: عده ای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻳﻢ (ﺑﺮﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ) ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭼﻨﻴﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﮔﺸﺎﻥ ﻓﺮﺍ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ (ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻮﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻨﺪ)،

حضرت ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮﺩﻣﻰ هستند ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎ غوطه ور هستند. 

___________________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ، ﺝ3، ﺹ109

2- اصول کافی، ج3، ص110

نشانه مومن

در کتاب اصول کافی آمده است شخصی از امام صادق علیه السلام، از صفات مومن پرسید، 

حضرت فرمودند: شخصی مومن است که تسلیم خداوند بوده و به آنچه از شادی و ناراحتی برایش پیش می آید راضی باشد،

البته در توضیح این گونه روایات باید گفت، این طور نیست که منظور ائمه از رضایت به قضا و قدر این باشد که انسان هیچ تدبیری برای زندگی و آینده نداشته باشد و همه امور زندگی خودش را بدون اندیشه به دست خدا بسپرد، بلکه بعد از تعقل، تفکر و مشورت در امور زندگی به خداوند توکل کرده و در نهایت امر، نتیجه هر چه شد به آن راضی و خشنود بوده و هیچ ناراحتی در او راه نداشته باشد،

متاسفانه مشاهده میشود که سوای مباحث معنوی، برخی در زندگی، افسوس گذشته ها را میخورند که چرا فلان مال و یا موقعیت را از دست دادند، در حالی که این با روح ایمان منافات دارد،

در حدیث آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله هیچگاه نسبت به امری که میگذشت نمیفرمود کاش غیر این می بود، که این نشان از تسلیم حضرت در مقابل قضا و قدر الهی و توکل ایشان داشت.

____________________

1- اصول کافی،  ج 3،  ص 103،روایت 12

2- اصول کافی،  ج 3،  ص 103،روایت 13

عامل عدم میل به ازدواج در جوانان ( قابل توجه متاهلین)

در جامعه امروز، عوامل مختلفی در عدم رغبت به ازدواج در جوانان موثر می باشد، عواملی چون، کم شدن تقیدات دینی، بالا رفتن سطح توقعات خانواده ها و همچنین پسر و دختر، ادامه تحصیل خانمها و بعضاً آقایان و منوط نمودن ازدواج به فارغ التحصیلی، جابجا شدن ملاکهای ناصحیح با صحیح، ولنگاری جنسی و سهل الوصول بودن آن در جامعه، فقر اقتصادی و.... همگی از عوامل این تاخیر در ازدواج و در بعضی موارد ترجیح تجرد و نفی انگیزه ازدواج تا آخر عمر می باشد،

اما به نظر می رسد یکی از مهمترین عوامل در این زمینه، بد عمل نمودن همسران و متاهلین در تعامل با یکدیگر و عدم سازگاری آنهاست، اینکه همسران در پی ازدواج خود، غیر از تمتعات جنسی (آنهم با هزار اما و اگر)، هیچ ثمره اخلاقی و عملی را در زندگی خود وارد نکرده و فقط خود را در چهار دیواری زندگی دو نفره محصور نموده اند، زندگی عاری از محبت، عشق، صفا، رفاقت، صداقت و ایثار.

زندگی اینچنینی است که متاسفانه عده ای را به طلاق جسمی در دادگاه و عده ای را هم به طلاق عاطفی می کشاند و بدتر از همه انگیزه جوانان جامعه را هم برای امر ازدواج کم رنگ می نماید.

این آمار و عملکرد، به صورت الگو و مدلی شکست خورده در مقابل جوانان قرار می گیرند.

جوان جامعه با خود می گوید که اگر قرار است ازدواج، صرف تمتع جنسی باشد و اثر دیگری بر آن مترتب نباشد، و حتی علاوه بر مسولیت های متعدد، قیودات مختلفی نیز در پی داشته باشد، پس عطایش را به لقائش بخشیده و از آن صرف نظر مینماید. 

پس وظیفه همسران است که علاوه بر ایجاد فضای نشاط و معنویت در خانواده نیم نگاهی هم به مجردهای جامعه داشته باشند که تصمیم آنها تا حدودی بستگی به رضایت و عدم رضایت شما متاهلین دارد. ن . علیخانی

ساعتی تفکر

عملکرد هر انسانی، نتیجه نوع نگرش و تفکر او نسبت به دنیا و جهان بینی اوست، اگر فردی نگاهش به دنیا، نگاهی صرفاً مادی گرایانه و الحادی باشد، عملکردش با کسی که این دنیا را پلی می داند برای رسیدن به جهانی بینهایت ، کاملاً فرق میکند، از این رو در شرع مقدس به اصلاح نیت و تفکر در مبدء و معاد بسیار سفارش شده، تا جایی که تفکر، حتی از بسیاری از اعمال نیز برتر شمرده شده است، از امام رضا علیه السلام روایت شده که حضرت فرمودند: عبادت به نماز و روزه بسیار نیست، همانا عبادت به اندیشیدن در امر خدای عزوجل است(1)،

اما در مورد کیفیت تفکر از امام صادق علیه السلام سوال شد،چگونه بیاندیشیم؟ حضرت فرمودند: از خرابه یا خانه ای که می گذرد بگوید: ساکنینت کجایند؟سازندگانت کجایند؟چرا سخن نمیگویید؟(2)

اگر همانطور که عرض شد، انسان بتواند تفکر خود را الهی نموده و اندیشه خود را مدیریت نماید، خود به خود این اندیشه به عمل تبدیل شده و ما را گام به گام به مقصد نزدیک میکند، امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: اندیشیدن انسان را به نیکی و انجام آن هدایت می نماید.(3)

_________________________

(1) اصول کافی ج 3ص92

(2)اصول کافی، ج 3،ص91

(3)اصول کافی،  ج 3،ص92

داستان حریص نسبت به دنیا

دنیا در لسان آیات و روایات نه کاملا ممدوح شمرده شده نه کامل مذموم، بلکه شمشیر دو لبه ای است که اگر درست استفاده شود و به عنوان وسیله و معبری برای رسیدن به رضایت خداوند و بهشت باشد، صاحبش را به فلاح میرساند و اگر، خدای ناکرده خود هدف واقع شود، انسان را مشغول به خود کرده و نابود خواهد نمود،

امام باقر (علیه السلام)در این رابطه می فرمایند:

داستان حریص نسبت به دنیا، داستان کرم ابریشم است که دایماً در خود می تند که خودش را دفن کند؛ چون محصول کرم ابریشم، جز این نیست که دور خود می تند و خود را خفه می کند و قبل از هر چیزی خودش می میرد و محصولش را دیگری استفاده می کند. انسانی که بر خوراک حریص و کارش پر کردن شکم باشد، انسانیّت خود را به حیوانیّت تبدیل کرده است؛ چنان که در بیانات نورانی امیر المؤمنین (علیه السلام)آمده است: «لا تجتمع الفطنة و البطنة»؛ فطانت و هوشمندی با پرخوری جمع نمی شود. 

برگرفته از کتاب انتظاربشرازدین،حضرت آیت الله جوادی آملی، ص223

معیار

هر چیزی در عالم، مقیاس و ملاکی دارد که همه انواع آنرا با آن می سنجند، خانه خوب، ماشین ایده آل، شغل مناسب، میوه خوب و... همه و همه دارای این ملاک و معیار می باشند،

انسان نیز که اشرف مخلوقات است، از این امر مستثنی نمی باشد و البته معیاری دارد که باید با آن سنجیده شود،

معیار، انسان مومنی است که هر فردی باید خودش را با آن مطابقت بدهد، انسان ملکوتی که در آیات و روایات مشخصاتش ذکر شده و مجموع آنها مدینه فاضله را تشکیل خواهد داد، در حدیثی از امام صادق علیه السلام، ایشان انسان مومن را سزاوار هشت خصلت می دانند:

 1 ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺷﺪﺍﺋﺪ ﺑﺎﻭﻗﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ،

 2 ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﻠﺎ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ،

 3 ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﻧﻌﻤﺖ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ،

 4 ﺑﺂﻧﭽﻪ ﺧﺪﺍ ﺭﻭﺯﻳﺶ ﻛﺮﺩﻩ ﻗﺎﻧﻊ ﻭ ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ،

 5 ﺑﺪﺷﻤﻨﺎﻧﺶ ﺳﺘﻢ ﻧﻜﻨﺪ،

 6 ﺑﺎﺭﺵ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﺶ ﻧﻴﻔﻜﻨﺪ.

 7 ﺑﺪﻧﺶ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﻣﺸﻘﺖ ﺑﺎﺷﺪ (ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻭ ﻗﻀﺎﺀ ﺣﻮﺍﺋﺞ ﻣﺮﺩﻡ )،

 8 ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

برگرفته از کتاب ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ3 ﺹ78

بهترین ساعات دعا

دعا نمودن و در پی آن استجابت دعا، یکی از سنتهای الهیست که مکررا در آیات و روایات ذکر شده و هیچ شک و شبهه ای در اصل آن وجود ندارد،

منتهی در زمان، مکان و چگونگی استجابت دعا مطالب فراوانی ذکر شده که رعایت آنها در رسیدن به سر منزل مقصود و بهره حداکثری به ما کمک خواهد نمود، 

یکی از آن موارد، زمان استجابت دعاست، اینکه بندگان خدا در هر جا و مکانی خداوند را بخوانند و ندای آنها شنیده و مستجاب شود هیچ شک و شبهه ای نیست ولی در عین حال خداوند خود، به برخی زمانها و مکانها عنایت ویژه ای نموده که در نحوه استجابت دعا و کیفیت آن دخیل می باشد و در آیات و روایات نیز به آن اشاره شده است، یکی از آن زمانها ، ((زمان بعد از نماز)) است، 

امام صادق(علیه السلام) در این زمینه می فرمایند:

(( اِنَّ اللّهَ فَرَضَ عَلَیْکُمُ الصَّلَواتِ الْخَمْسِ فِى اَفْضَلِ السّاعاتِ، فَعَلَیْکُمْ بِالدُّعاءِ فى اَدْبارِ الصَّلَواتِ))

خداوند نمازهاى پنج گانه را در بهترین ساعتها بر شما واجب کرد. بنابراین پس از نمازها (که در بهترین وقتها انجام مى ‏گیرد) دعا کنید.

برگرفته از کتاب خصال، ج1، ص278

نردبان

همانطور که انسانها در استعداد و امکانات متفاوت هستند در ایمان و اعتقاد نیز مختلفند، حال سوال این است که آیا این تفاوت در ایمان، برای کسانی که به حسب ظاهر در درجات بالاتری قرار دارند نسبت به افراد ضعیف الایمان نگاه و برخوردی حقیر گونه را می طلبد یا بر عکس نگاهی تربیتی و دستگیرانه؟

امام صادق علیه السلام در جواب همچین سوالی خطاب به ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﺰیز ﻗﺮﺍﺳﻴﻄﻰ می فرمایند :

ﺍﻯ ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﺰﻳﺰ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮﺩﺑﺎﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﻩ ﭘﻠﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﺆ ﻣﻨﻴﻦ ﭘﻠﻪ ﺋﻰ ﺭﺍ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﭘﻠﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎﻟﺎ ﻣﻰ ﺭﻭﻧﺪ، ﭘﺲ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻠﻪ ﺩﻭﻡ ﺍﺳﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺂﻧﻜﻪ ﺩﺭ ﭘﻠﻪ ﺍﻭﻝ ﺍﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ: ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﺗﺎ ﺑﺮﺳﺪ به دﻫﻤﻰ (ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺨﻨﻰ ﺑﻪ ﻧﻬﻤﻰ ﺑﮕﻮﻳﺪ)

ﭘﺲ ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺯ ﺗﻮ ﭘﺴﺖ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ را ﺩﻭﺭ ﻧﻴﻨﺪﺍﺯ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺍﺯ ﺗﻮ، ﺗﺮﺍ ﺩﻭﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﻛﺴﻰ ﺭﺍ ﻳﻜﺪﺭﺟﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﻳﺪﻯ، ﺑﺎ ﻣﻠﺎﻳﻤﺖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺴﻮﻯ ﺧﻮﺩ ﻛﺸﺎﻥ ﻭ ﭼﻴﺰﻯ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻃﺎﻗﺘﺶ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺸﻜﻨﻰ ﺯﻳﺮﺍ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺆ ﻣﻨﻰ ﺭﺍ ﺑﺸﻜﻨﺪ، ﺑﺮ ﺍﻭ ﻟﺎﺯﻣﺴﺖ ﺟﺒﺮﺍﻧﺶ ﻛﻨﺪ. 

ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ3 ﺹ74