زهد در دنیا

با توجه به زندگی ما انسانها در دنیای مادی ، میل به پول، مقام و ثروت، در وجودمان طبیعی نشان می دهد، ولی بزرگان و عالمان دین که در رأس آنها معصومین قرار دارند و جان خویش را از زنگارها جلا بخشیده و پا به عالم تجرد گذاشته اند، به کنه جهان هستی پی برده و دامان خود را از آلودگی به زخارف دنیا حفظ نموده اند، دنیایی که به تعابیر معصومین به شکوفه باطراوت ولی بی ثبات(1)، بزغاله گوش بریده مرده ای در زباله دانی(2)، سایه عصرگاه(3) ودرختی برای استراحت در زیر سایه اش در گرمای روز (4) تشبیه شده است.

وقتی بیانات ائمه معصومین را در باب دنیا و آخرت جمع بندی می کنیم به این نتیجه میرسم که هدف از زندگی را، آباد نمودن آخرت می دانند.

مال و ثروت و مقامی که ما را در این زمینه کمک میکنند محترم بوده و ارزش پیدا می کنند، ولی جایی که تزاحم شد و قرار شد یکی را مقدم کنیم، آن فدا شده را، دنیا قرار دهیم نه آخرت،ﺭﺳﻮﻝ گرامی اسلام ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩند: ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺟﻮﻳﻰ، ﺯﻳﺎﻥ ﺯﺩﻥ به آﺧﺮﺗﺴﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﺕ ﺟﻮﻳﻰ، ﺯﻳﺎﻥ ﺯﺩﻥ به دﻧﻴﺎ، ﺷﻤﺎ به دﻧﻴﺎ ﺯﻳﺎﻥ ﺯﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺁﻥ به زﻳﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪﻥ ﺳﺰﺍﻭﺍﺭﺗﺮ ﺍﺳﺖ(5)

_________________

1- اصول کافی، ج 3، ص 195

2- همان، ص 196

3- همان، ص 199

4- همان، ص 202

5- همان، ص 198

راه رسیدن به اوج عزت

ایمان پازلی است مرکب از صفات مختلف، که فقدان هر تکه از آن در شکل گیری و یا وضوح آن تصویر، خلل ایجاد می کند،

یکی از آن تکه های پازل ایمان، بحث تواضع و فروتنی است، اینکه با هر پست و مقام و علمیتی، خود را در مقابل اطرافیان کوچک پنداشته و عددی حساب نکنیم، تواضع صفتی است که قابل حسادت نیست و اگر در وجودمان نهادینه شود، ما را به اوج عزت می رساند.

رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند:  کسی که برای خدا فروتنی کند، خدا او را بالا می برد، پس او در نزد خویش ناتوان و ناچیز است، ولی در دید مردم بزرگ جلوه می کند. و کسی که تکبر کند ، خدا او را پایین می آورد، پس او در چشم مردم کوچک است و در نزد خود [به خیالش] بزرگ جلوه می کند.»(1)

بله عزت و ذلت به دست خداست، نه بنده خدا.

در حدیث دیگری مصادیق تواضع چند چیز عنوان شده است، از جمله اینکه به ﻧﺸﺴﺘﻦ به پاﺋﻴﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﺭﺍﺿﻰ ﺑﺎﺷﻰ ﻭ به هر ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭد کنی ﺳﻠﺎﻡ ﻛﻨﻰ ﻭ ﻣﺠﺎﺩﻟﻪ ﺭﺍ ﺗﺮﻙ ﻛﻨﻰ، ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻰ ﻛﻪ ﺗﺮﺍ به تقوا ﺑﺴﺘﺎﻳﻨﺪ.(2)

به قول مولانا صائب تبریزی:

فروتنی است دلیل رسیدگان کمال

که چون سوار به منزل رسد، پیاده شود.

_____________

1- مَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَهُ اللَّهُ فَهُوَ فِی نَفْسِهِ ضَعِیفٌ وَ فِی اَعْیُنِ النَّاسِ عَظِیمٌ وَ مَنْ تَکَبَّرَ وَضَعَهُ اللَّهُ فَهُوَ فِی اَعْیُنِ النَّاسِ صَغِیرٌ وَ فِی نَفْسِهِ کَبِیرٌ.

2- امام صادق علیه السلام: ﻣِﻦَ ﺍﻟﺘﱠﱠﻮَﺍﺿُﻊِ ﺃَﻥْ ﺗَﺮْﺿَﻰ ﺑِﺎﻟْﻤَﺠْﻠِﺲِ ﺩُﻭﻥَ ﺍﻟْﻤَﺠْﻠِﺲِ ﻭَ ﺃَﻥْ ﺗُﺴَﻠﱢﱢﻢَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺗَﻠْﻘَﻰ ﻭَ ﺃَﻥْ ﺗَﺘْﺮُﻙَ ﺍﻟْﻤِﺮَﺍﺀَ ﻭَ ﺇِﻥْ ﻛُﻨْﺖَ ﻣُﺤِﻘّﺎً ﻭَ ﺃَﻥْ ﻟَﺎ ﺗُﺤِﺐﱠﱠ ﺃَﻥْ ﺗُﺤْﻤَﺪَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﺘﱠﱠﻘْﻮَﻯ. ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰﺝ 3 ﺹ186

دستور پخت غذای زندگی

زندگی ما مانند آشپزی و درست کردن غذاست، مواد لازم: یک سری مواد اصلی، برای خوش مزه نمودن آن، نمک و ادویه جات و اجاق گاز. 

اگر مواد اصلی آنرا مثلاً ایمان به خدا، صداقت و عشق بدانیم و نمک آنرا، خوش اخلاقی و محبت، همه اینها را بایستی روی اجاق رفق و مدارا بپزیم، 

مدارا با خانواده و نزدیکان بسیار در زندگی موثر است، و اگر نقشی برای آن در نظر نگیریم، آن ایمان و صداقت و....  نیز به حالمان فایده ای ندارد.

امام باقر علیه السلام میفرمایند: برای هر چیزی قفلی است و قفل ایمان، نرمی و ملاطفت است.(1) 

 با مدارا و تحمل دیگران، زندگی ما، گر چه دیر، ولی خواهد پخت، ولی اگر شعله اجاق زندگی را زیاد کنیم معلوم نیست غذای خوش مزه دلخواهمان را تحویل بگیریم، شاید بسوزد، و اگر اصلا روی اجاق نگذاریم که اصلا غذایی در کار نخواهد بود. 

در مشاجرات خانوادگی و فامیلی برخی فکر می کنند اگر جواب طرف مقابل را ندهند متحمل شکست شده و به اصطلاح کم آورده اند ولی از این اصل غافل هستند که مدارا با دیگران کلید پیروزی است و مانند تواضع، انسان را بالا می برد و به مقصود می رساند،

امام صادق علیه السلام در اصول کافی می فرمایند: هر کسی در کار خود نرمی کند،  هر چه از مردم بخواهد به آن خواهد رسید.(2)

اگر این توصیه ها را مدتی اجرا نماییم اثرات مثبت آنرا در زندگی خود خواهیم دید، و زندگی پر از نشاط و آسودگی به ارمغان خواهیم آورد. ان شاء الله 

____________________

1- اصول کافی، ج 3، ص180: لکل شیء قفلا و قفل الایمان الرفق. 

2- اصول کافی، ج 3، ص 184: من کان رفیقا فى امره نال ما یرید من الناس.

شناخت مسلمان واقعی

اسلام در عین اینکه دین خداپرستی، عبادت و آخرت گرایی است، اما از آن طرف به مردم داری و احترام به حقوق دیگران نیز اهمیت ویژه ای میدهد، به طوری که توصیه می کند اگر میخواهید از شخصیت و دین شخصی خبر دار شوید، نگاه به مقدار نماز و رکوع و سجود آن نکنید، بلکه به عمل او در ارتباط با دیگران نگاه کنید، مثلاً در کاسبی، نگاه به صدق و راستی اش بکنید و در اداره، نگاه به دقت او در استفاده از امکانات اداره و تضییع یا عدم تضییع بیت المال بکنید.

در حدیثى امام صادق علیه السلام آمده است که می فرمایند:

 ﻟَﺎ ﺗَﻐْﺘَﺮﱡﱡﻭﺍ ﺑِﺼَﻠَﺎﺗِﻬِﻢْ ﻭَ ﻟَﺎ ﺑِﺼِﻴَﺎﻣِﻬِﻢْ ﻓَﺈِﻥﱠﱠ ﺍﻟﺮﱠﱠﺟُﻞَ ﺭُﺑﱠﱠﻤَﺎ ﻟَﻬِﺞَ ﺑِﺎﻟﺼﱠﻠَﺎﺓِ ﻭَ ﺍﻟﺼﱠﻮْﻡِ ﺣَﺘﱠﻰ ﻟَﻮْ ﺗَﺮَﻛَﻪُ ﺍﺳْﺘَﻮْﺣَﺶَ ﻭَ ﻟَﻜِﻦِ ﺍﺧْﺘَﺒِﺮُﻭﻫُﻢْ ﻋِﻨْﺪَ ﺻِﺪْﻕِ ﺍﻟْﺤَﺪِﻳﺚِ ﻭَ ﺃَﺩَﺍﺀِ ﺍﻟْﺄَﻣَﺎﻧَﺔِ (1)

 به رﻭﺯﻩ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﮔﻮﻝ ﻧﺨﻮﺭﻳﺪ، ﺯﻳﺮﺍ چه ﺑﺴﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ به نماﺯ ﻭ ﺭﻭﺯﻩ ﺷﻴﻔﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺗﺮﻙ ﻛﻨﺪ به هرﺍﺱ میﺍﻓﺘﺪ، ﻭﻟﻰ آنها را به راستگویی و اداء امانت بیازمایید، و در حدیثی دیگر به همین مضمون می فرمایند:

به طوﻝ ﺩﺍﺩﻥ ﺭﻛﻮﻉ ﻭ ﺳﺠﻮﺩ شخص ﻧﻨﮕﺮﻳﺪ، ﺯﻳﺮﺍ به آن ﻋﺎﺩﺕ کرده ﻭ ﺍﮔﺮ ﺗﺮﻙ ﻛﻨﺪ، ﻭﺣﺸﺘﺶ می ﮔﻴﺮﺩ، ﻭﻟﻰ به راﺳﺘﻰ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﺍﺩﺍﺀ ﺍﻣﺎﻧﺘﺶ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ.(2)

درست است که یک مسلمان وارسته و مومن هرگز نمی تواند از مثلاً نماز و روزه فاصله بگیرد، چون دستور قرآن و اهل بیت است ولی حضرات معصومین در این عبارات نشان میدهند که همین افراد نماز خوان نیز به دو گروه تقسیم می شوند :

یکی افرادی که از روی عادت و حرف مردم مثلا نماز میخوانند، نه برای اطاعت خداوند که ارزش چندانی ندارد، 

و گروهی به جهت قرب به خداوند و سپاس گزاری از نعمات الهی عبادت می کنند که این نیت در اعمال آنها نیز سرایت کرده و ارتباط آنها با مردم را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ان شاء الله که خداوند ما را از گروه دوم قرار دهد. 

____________________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ص163 

2- اصول کافی ج3 ص 165

چرا حال عبادت نداریم

برای هر کاری حال داریم، اما هنگام نماز و قرآن و این جور اعمال، بی حال می شویم!

💠در دعای ابوحمزه امام سجاد علیه السلام عوامل بی حالی در عبادت را بر میشمرند :

سرور من...

👈 شاید مرا از درگاهت رانده ‏اى و از خدمتت عزل کردی

👈 یا مرا دیده ‏اى که حقّت را سبک‏ می ‏شمارم پس از پیشگاهت دورم ساختى

👈 یا شاید مرا روى ‏گردانان از خودت مشاهده کردى پس مرا مورد خشم قرار دادى

👈 یا شاید مرا در جایگاه دروغگویان یافتى، پس به دورم انداختى

👈 یا شاید مرا نسبت به نعمتهایت ناسپاس دیدى، پس محرومم نمودى

👈 یا شاید مرا از همنشینى با علما غایب یافتى، پس خوارم نمودى

👈 یا شاید مرا در گروه غافلان دیدى، پس از رحمتت‏ ناامیدم کردى

👈 یا شاید مرا انس یافته با مجالس بیکاره ‏ها دیدى. پس مرا به آنان وا گذاشتى

👈 یا شاید دوست نداشتى دعایم را بشنوى پس دورم کردی

👈 یا شاید به خاطر جرم و جنایتم، کیفرم نمودى

👈 یا شاید براى کمى‏ حیایم از تو مجازاتم نمودی.

📚 فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی.

قرن بیست و یکم

در زمانی زندگی میکنیم که علم و تکنولوژی در عرصه بین الملل به پیشرفتهای زیادی رسیده و زندگی خیلی از انسانها را متاثر از خود نموده است، زندگی سنتی جای خود را به زندگی ماشینی داده و بسیاری از فعالیتهای روزانه را میتوان با فناوری و شبکه های بین المللی به سهولت انجام داد. در نوع رابطه انسانها نیز تفاوتهای زیادی با قرون گذشته ایجاد شده است. 

اما بحث در این جاست که برخی این پیشرفت و تحول در علم و فناوری را دلیلی بر کم رنگ شدن مذهب و انزوای دین می دانند و گمان می کنند با وجود این همه امکانات، سعادت بشر تامین شده و احکام و رهنمودهای دین مربوط به زمان های قدیم بوده است. 

سوالی که باید پرسید این است که، خدای قرن بیست و یکم با خدای قرن اول میلادی چه فرقی نموده است؟! انسانهای قدیم و جدید مگر از نظر روح و جسم با یکدیگر تفاوتی دارند؟! 

اگر ادعا شود که ما انسانهای قرن بیست و یکم از نظر فهم و درک بسیار بالاتر و فهمیم تر از انسانهای دو هزار سال پیش هستیم، و ملاک دین مداری نیز شعور انسان هاست باید گفت، مگر انسانهای دو هزار سال پیش عقلی پیشرفته تر از انسان های چهار هزار سال پیش نداشتند؟ پس چرا حضرت مسیح فرستاده شد؟ 

و همچنین انسان های عصر پیامبر (صلی الله علیه و اله)مگر از انسان های عصر مسیح فهمیده تر نبودند؟ پس اسلام برای چه هدفی ظهور نمود؟ 

از ابتدای خلقت که انسان آفریده شد پیامبر و امام نیز آمده است، 

بله ادیان الهی هر چه جلوتر آمده، نسبت به درک و فهم مردم پیشرفت نموده است، ولی هیچ زمانی نبوده که مردم مستغنی از ارتباط با وحی باشند. 

پس این نظریه که الان قرن بیست و یکم است، پس زمان تقید به احکام الهی گذشته است،  حرفی است غیر منطقی و حیف است که ما به صرف برخی توهمات و قضاوتهای غیر علمی خود را از دریای رحمت الهی و احکام نورانی آن محروم نماییم، چرا که در قرآن کریم می فرماید :

قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا... (انعام ۱۰۴)

از سوى پروردگارتان براى شما نشانه‌هاى روشن آمد.

هر که از روى بصیرت مى‌نگرد به سود اوست و هر که چشم بصیرت برهم نهد به زیان اوست.

آگهی جذب طلبه

چند روز پیش رئیس کمیته فرهنگی مجلس در جلسه ای گفت: حدود سی هزار مسجد در کشور وجود دارد که فاقد روحانی برای اقامه نماز در مسجد و برگزاری مجالس فرهنگی است، و همچنین با توجه به ساخت و سازها و ایجاد شهرکهای جدید، نیاز به ساخت چهل هزار مسجد در کشور وجود دارد، 

با این احتساب در کل به حدود هفتاد هزار امام جماعت در داخل کشور نیاز مبرم است، بماند که به گفته مسولین، چقدر در خارج از کشور به مبلغ و اسلام شناس نیاز دارند ولی جز شرمندگی جوابی برای آنها نیست.

مقصود از بیان این آمارها این است که نشان دهیم که امروز برای تبیین معارف و احکام اسلام به وجود طلبه و روحانی باسواد نیاز شدید وجود دارد، قرآن کریم در سوره توبه آیه ۱۲۲ در اهمیت یادگیری علم دین و انتشار آن می فرماید:

(( فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ)) 

چرا از هر گروهى دسته‌اى به سفر نمی روند تا علم دین را بیاموزند و چون بازگشتند، قوم خود را هشدار دهند، باشد که از زشتکارى حذر کنند؟

خطاب این آیه به همه من و شماست، که اگر استعداد و شرایط فراگیری علوم دینی وجود دارد، کوتاهی نکرده و این خلأ را تا حد امکان پر نماییم،

فرزندان عزیزمان را به این مسیر نورانی و الهی راهنمایی نماییم، تا ان شاء الله فردای قیامت شرمنده پیامبر اکرم و اهل بیت گرامیش نباشیم.

خلق خوش

خوش خلقی از ارکان زندگی یک مومن است، یعنی نمی شود کسی پیرو حقیقی امیرالمؤمنین باشد ولی لبخند بر لبانش نباشد.

خداوند در بحث دین داری،فقط به رابطه خلق با خودش توجه نکرده، بلکه حقوقی نیز در رابطه فرد با مردم قائل شده است، این صفت انقدر مهم است که نبی مکرم اسلام یکی از ملاکهای ازدواج را در کنار دین داری، خوش خلقی قرار داده است(1) و در روایتی دیگر، بعد از انجام واجبات چیزی مهمتر از خوش خلقی قرار نداده است(2)

ملاک اخلاق خوب نیز برخورد با پدر و مادر و اهل خانه است، نه برخوردهای مقطعی بیرون از منزل،

علاوه بر این نمیتوان خلق خوش را در یک لبخند خلاصه کرد، بلکه تخلق به خلق اسلامی عبارت است از، منطق، مدارا، صبر،  جوانمردی،احترام،و بسیاری از صفات دیگر.

یکی از صفاتی که زایل کننده گناهان، شمرده شده و بسیاری از مردم از آن طریق وارد بهشت میشوند همین خوش خلقی و خوش رویی با مردم شمرده شده است، در روایت آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمودند: 

ﺃَﻛْﺜَﺮُ ﻣَﺎ ﺗَﻠِﺞُ ﺑِﻪِ ﺃُﻣﱠﺘِﻲَ ﺍﻟْﺠَﻨﱠﺔَ ﺗَﻘْﻮَﻯ ﺍﻟﻠﱠﻪِ ﻭَ ﺣُﺴْﻦُ ﺍﻟْﺨُﻠُﻖ(3)

 ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﻛﻪ ﺍﻣﺘﻢ ﺭﺍ ﺑﺒﻬﺸﺖ ﻣﻴﺒﺮﺩ، ﺗﻘﻮﺍﻯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ ﺍﺳﺖ

و در همچنین آمده است که: امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

ﺇِﻥﱠﱠﺍﻟْﺨُﻠُﻖَ ﺍﻟْﺤَﺴَﻦَ ﻳَﻤِﻴﺚُﺍﻟْﺨَﻄِﻴﺌَﺔَ ﻛَﻤَﺎ ﺗَﻤِﻴﺚُ ﺍﻟﺸﱠﻤْﺲُ ﺍﻟْﺠَﻠِﻴﺪَ (4)

 ﺧﻠﻖ ﻧﻴﻜﻮ ﮔﻨﺎﻩ ﺭﺍ ﺁﺏ ﻛﻨﺪ، ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﻳﺦ ﺭﺍ ﺁﺏ ﻣﻴﻜﻨﺪ.

البته بروز مظاهر خوش اخلاقی در انسانها، در برخی ارثی و غریزی است و خود به خود انجام می شود ولی در برخی اینطور نیست و بایستی با تمرین و ممارست این صفت را در خود نهادینه کنند که اجر و ثواب این گروه بیشتر خواهد بود. (5)

1- فروع کافی، ج 5،  ص 347

2- اصول کافی،  ج 3، ص 157

3- ِ ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3، ص 157

4- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3، ﺹ 157

5- اصول کافی، ج 3، ص 158

راه افزایش نعمت

اگر کسی آبی به دستمان بدهد از او تشکر میکنیم، 

یکی از سنتهای خداوند، سنت افزایش نعمت در صورت شکر آن نعمت است، قرآن کریم در این زمینه می فرماید: " لئن شکرتم لازیدنکم "

اگر شکر نعمت الهی را بجا بیاورید، آنرا زیاد میکنم(1)

متاسفانه برخی نعمتهای به ظاهر اندک را نعمت نمی دانند که شکرش را بجا آورند، حتی برخی با وجود امکانات بسیار باز بجای تشکر از خداوند به خاطر توهم برخی کسری ها مدام غرغر می کنند،

 از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) نقل شده که می ﻓﺮﻣﻮﺩند: رسم ﺭﺳﻮل خدﺍ (ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ) ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﺮگاه ﺍﻣﺮﻯ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﺶ می کرد ﻣﻴﻔﺮﻣﻮﺩ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﻭ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻯ ﻣﻴﻜﺮﺩ ﻛﻪ ناراحتش می ساخت ﻣﻴﻔﺮﻣﻮﺩ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ.(2)

و آنچه از روایات بر میآید، حداقل شکر گزاری به درگاه خداوند گفتن با اخلاص کلمه " الحمدلله " است، آمده است روزی ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﺍﺯ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪ، ﺩﻳﺪ ﻣﺮکبش ﮔﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

حضرت ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﻤﻦ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ، ﺣﻖ ﺷﻜﺮﺵ ﺭﺍ ﻣﻴﮕﺰﺍﺭﻡ.

ﭼﻴﺰﻯ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﺍﻣﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ

ﺷﺨﺼﻰ ﻋﺮﺿﻜﺮﺩ: ﻗﺮﺑﺎﻧﺖ ﻣﮕﺮ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩﻯ ﺣﻖ ﺷﻜﺮ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻣﻴﮕﺰﺍﺭﻡ؟

ایشان جواب دادند: مگر ﻧﺸﻨﻴﺪﻯ گفتم الحمدلله.(3)

---------------------

1- ابراهیم آیه7

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ: 3 ﺹ: 153

3- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ: 3 ﺹ: 152

صبر بر معصیت

صبر به عنوان یکی از مولفه های ایمان همواره مورد تاکید بوده است، 

در سوره عصر میخوانیم که همه انسانها در خسران هستند الا کسانی که همراه با دینداری به زیور صبر نیز آراسته باشند، صبری که در روایات به آن اشاره شده است و مورد تاکید قرار گرفته سه نوع است :

صبر بر بلا و مصیبت، 

صبر بر طاعت و احکام الهی و

صبر در ارتکاب محرمات الهی.

مهمترین قسم از اقسام صبر، همین قسم آخر یعنی صبر در برابر محرمات الهی است، یعنی آنجایی که شخص بدون هیچ مزاحمتی بتواند نافرمانی خدا را بکند ولی به خاطر خداوند از آن گناه و معصیت چشم پوشی نماید، امام باقر علیه السلام در حدیثی میفرمایند: بهترین صبر، پرهیز از محرمات است.(1)

_________________

1- اصول کافی، ج 3 ص 147

وسعت نیت

اسلام دین نیت است، فرد فرد مومنین در زندگی خود ، چه مادی و چه معنوی، رضای الهی را در نظر و اهداف خود را بلند بگیرند، نگاه به دست خالی خود نکنند، گامها را بزرگ برداشته و از ترسیم این چنین اهدافی نهرساند که نیت، انسان را به طرف عمل میکشاند، 

در حدیثی از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ)، نقل شده که ﻓﺮﻣﻮﺩند: ﺑﻨﺪﻩ ﻣﺆﻣﻦ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ! ﺑﻤﻦ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺭﻭﺯﻯ ﻛﻦ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﺣﺴﺎﻥ ﻭ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﺧﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻨﻢ.(ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺴﺎﺯﻡ ﻭ ﺍﻃﻌﺎﻡ ﺩﻫﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻮﺍﻳﺎﻥ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻢ ) ﻭ ﭼﻮﻥ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﺑﺪﺍﻧﺪ که ﻧﻴﺘﺶ ﺻﺎﺩﻕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ، ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺟﺮ ﻭ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺭﺍ که نیت کرده، می نویسد.1

فردای قیامت بعضی ها اعمالی که در این دنیا نکرده اند را چه خوب و چه بد در نامه اعمال خود می بینند، که همه آن بر میگردد به آن نیاتی که داشته اند،

در روایتی دیگر آمده است که، ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: 

ﺍﻫﻞ ﺩﻭﺯﺥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺯﺥ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺧﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﺎﻗﻰ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ، ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺑﺴﺒﺐ ﻧﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻰ ﺷﺪﻧﺪ.2

____________________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 135.

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 136.

مداومت در کار

انجام نوافل و مستحبات برای جبران نواقص در عبادات و تقرب به خداوند توصیه شده است، اینکه هر زمانی انسان نشاط روحی داشت به این اعمال بپردازد، اما نکته قابل توجهی که در روایات به آن اشاره شده این است که سعی در استدامت کار داشته باشیم، بزرگی یا کوچکی، کم یا زیاد بودن عمل زیاد ملاک نیست، آنچه مهم و ارزشمند است،  مداومت بر عمل است، در روایتی از ﺍﻣﺎﻡ ﺑﺎﻗﺮ (ﻉ) آمده است که : ﺩﻭﺳﺖ داشتنی ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﻋﻤﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺪﻩ ﺁﻧﺮﺍ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ، ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﻧﺪﻙ ﺑﺎﺷﺪ (ﻳﻌﻨﻰ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ).

مثلاً اعمالی همچون: قرائت قرآن، ختم اذکار، صدقه، دعا، صله رحم، ورزش، زیارت قبور و...را به طور منظم به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه، انجام دهیم.

حداقل مدت برای انجام یک عمل، برای اثر گذاری نیز طبق برخی روایت یک سال توصیه شده است،

ﺍﻣﺎﻡ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻣﺮﺩﻯ ﻋﻤﻠﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ، ﺗﺎ ﻳﻜﺴﺎﻝ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ، ﺳﭙﺲ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻌﻤﻞ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﺩ،

_______________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 129 

2- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 129

برای بندگی از کجا شروع کنیم؟

از مراتب اولیه بندگى، انجام واجبات و ترک محرمات است،

اگر کسی می خواهد به مراتب بالا و والای بندگی برسد این اولین مرحله و معظم آن مراحل می باشد، سفارش و توصیه ای که بسیاری از علما و صلحا نظیر آیت الله بهجت به تشنگان راه حق و حقیقت نموده اند. 

در روایتی از ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) آمده است که ﻓﺮﻣﻮﺩند: ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰﻳﻜﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺧﻠﻘﺶ ﻭﺍﺟﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ، ﺫﻛﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ایشان اضافه می کنند، منظور ﮔﻔﺘﻦ ﺳﺒﺤﺎﻥﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻟﺤﻤﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﻟﺎ ﺍﻟﻪ ﺍﻟﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻛﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ، ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻢ از ﺟﻤﻠﻪ اذکار ﺍﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻳﺎﺩ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﺣﻠﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﺍﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ است ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﺗﺮﻙ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

وقتی به مجموع روایات نگاه میکنیم می بینیم که از بین انجام واجبات و ترک محرمات، آنچه بیشتر تاکید شده است، خویشتن داری در برابر محرمات الهی است، و در پرهیز از محرمات نیز آنچه بسیار تاکید شده و درخواست شده که مسلمانان مواظب آن باشند، نگهداری شکم و شهوت خود از حرام الهی است،

در روایتی آمده است، ﻣﺮﺩﻯ به اﻣﺎﻡ ﺑﺎﻗﺮ (ﻉ) ﻋﺮﺿﻜﺮﺩ:

ﻣﻦ ﻋﻤﻠﻢ ﺿﻌﻴﻒ ﻭ ﺭﻭﺯﻩ‌ﺍﻡ ﺍﻧﺪﻙ ﺍﺳﺖ. ﻭﻟﻰ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻡ به ﺟﺰ ﺣﻠﺎﻝ چیزی ﻧﺨﻮﺭﻡ، ﺍﻣﺎﻡ علیه السلام در جواب ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭼﻪ ﻛﻮﺷﺸﻰ ﺍﺯ ﻋﻔﺖ ﺷﻜﻢ ﻭ ﻓﺮﺝ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ.

که اگر انسان در این دو مورد بتواند خود کنترلی نشان دهد، بیشترین مسیر کمال را طی نموده است، که روزه ماه رمضان نیز برای تمرین در این زمینه بسیار مناسب می باشد.

______________

1-  ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 125

2-  ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ ﺝ 3 ﺹ 127

پارساترین باش!

علما، عرفا و یا شهدای شاخص را که نگاه میکنیم هر کدام در زندگی، صفات منحصر به فردی دارند که آنها را از مردم عادی متمایز می کند، صفاتی که اگر هر کدامشان در وجود ما جوانه بزند، ما را متحول نموده، دنیا و عقبی ما را تامین خواهد نمود.

اولیاء الله همه وجودشان خیر و خوبی بود، نگاه کردنشان، سکوتشان، صحبت کردنشان، خوابیدنشان، غذا خوردنشان، خلاصه همه زندگیشان الگو و سرمشق بود، آیینه تمام نمای دین بودند،

کمتر کسی را مستقیما ارشاد نموده، بلکه آن صفات را در عمل نشان می دادند،

ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) در این زمینه می ﻓﺮمایند: ﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ (به کیش ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮﺩ) ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻨﻴﺪ، ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎﻳﺪ ﻭﺭﻉ ﻭ ﻛﻮﺷﺶ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺧﻴﺮ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ، ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﻋﻮﺕ ﻛﻨﻨﺪﻩ هستند و در حدیث دیگری نیز یکی از اصحاب به نام ﺍﺑﻮﺯﻳﺪ میﮔﻮﻳﺪ:

ﺧﺪﻣﺖ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) ﺑﻮﺩﻡ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻗﻤﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪ، ﺣﻀﺮﺕ به او ﺧﻮش آمد ﮔﻔﺖ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺧﻮﺩﺵ ﻧﺸﺎﻧﻴﺪ، ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻯ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ! ﺍﺯ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺷﺮﺍﻓﺘﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﺴﻴﻜﻪ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ 100ﻫﺰﺍﺭ نفر ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﺷﺨﺼﻰ ﭘﺎﺭﺳﺎﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ.

اینها نشان از توقع بالای حضرات معصومین علیهم السلام از مومنین دارد که همواره در هر دوره ای از شاخصین آن زمان قرار گرفته و مایه مباهات و افتخار آنها باشند.(ن.ع)

___________________

1- اصول کافی، ج3، ص 123

2- اصول کافی، ج3، ص 124

خوف و رجاء

برخی اینقدر با خدا صمیمی و پسر خاله هستند که هیچ ابایی از ارتکاب محارم و ترک واجبات ندارند، مسائل را خیلی سهل و ساده می گیرند و هر چه هوای نفس بگوید دنبال آن می روند، این گروه به آیات و روایات رحمت، زیادی گوش داده و در مقابل توجهی به آیات نقمت و عذاب ندارند، این افراد تکیه کلامشان این است که: ای بابا خدا مگه به این اعمال ما نیازی داره؟ چرا خدا رو اینقدر بد جلوه میدهید و... 

والبته برخی هم بر عکس گروه اول هستند که البته تعدادشان کمتر است، اینها همیشه نگران اعمالشان هستند و هیچ امیدی به فلاح و رستگاری ندارند،

ولی باید توجه داشت آنچه از آیات و روایات مشخص می شود، توجه بالسویه به بحث خوف و رجاست، اینکه هیچ کدام را بدون دیگری در نظر نگیریم، در حدیثى از امام صادق علیه السلام آمده است:

 ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﻋﺰّﻭﺟﻞّ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﺘﺮﺱ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻧﻴﻜﻰ ﺟﻦ ﻭ ﺍﻧﺲ ﺭﺍ هم انجام دهی ﺗﺮﺍ ﻋﺬﺍﺏ ﻛﻨﺪ، ﻭ ﺑﺨﺪﺍ آن ﭼﻨﺎﻥ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺑﺎﺵ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﮔﻨﺎﻩ ﺟﻦ ﻭ ﺍﻧﺲ ﺭﺍ هم ﺑﻴﺎﻭﺭﻯ ﺑﺘﻮ رﺣﻢ نماید.

ﺳﭙﺲ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻫﻴﭻ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﺆﻣﻨﻰ ﻧﻴﺴﺖ، ﺟﺰ ﺁﻧﻜﻪ ﺩﺭ ﺩﻟﺶ ﺩﻭ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ: ﻧﻮﺭ ﺧﻮﻑ ﻭ ﻧﻮﺭ ﺭﺟﺎ، ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻭﺯﻥ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﻭﺯﻥ ﺷﻮﺩ، ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ. 

ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﮔﻮﻳﺪ: ﺑﺎﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ ) ﻋﺮﺿﻜﺮﺩﻡ: عده ای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻳﻢ (ﺑﺮﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ) ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭼﻨﻴﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﮔﺸﺎﻥ ﻓﺮﺍ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ (ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻮﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻨﺪ)،

حضرت ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮﺩﻣﻰ هستند ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎ غوطه ور هستند. 

___________________

1- ﺍﺻﻮﻝ ﻛﺎﻓﻰ، ﺝ3، ﺹ109

2- اصول کافی، ج3، ص110